Stichting Herdenking Gesneuvelde Stoottroepers
Stichting Herdenking Gesneuvelde Stoottroepers
De Stichting Herdenking Gesneuvelde Stoottroepen (SHGS) in haar huidige vorm is voortgekomen uit een comité dat in 1945 werd opgericht. De doelstelling is duidelijk herkenbaar in de naamgeving. Meer informatie over bijvoorbeeld de statuten, de samenstelling van het bestuur en de geschiedenis van het ereveld met de gedachteniskapel staat in onderstaande informatie.
Recente fotoreportages van de diverse herdenkingen zijn te raadplegen onder de knop “Herdenkingen” in de menubalk van deze website .
Secretaris:
K.G.J. van Dreumel
Parnaskruid 13
3824 PG Amersfoort
06-16781758
De Stichting Herdenking Gesneuvelde Stoottroepers (SHGS): Van een tijdelijk comité naar een onafhankelijke stichting met een eigen ereveld.
Het begin
Op 13 oktober 1946 vond in Beneden- Leeuwen de eerste herdenking voor gesneuvelde Stoottroepers plaats. Zij werd georganiseerd door het Comité ‘Herdenking 10 oktober 1944’. Deze benaming ontleende haar betekenis aan het feit dat op deze datum de 1e Compagnie van het Commando Brabant vanuit Eindhoven als eerste eenheid Stoottroepers in het Land van Maas en Waal arriveerde. Voorzitter van dit herdenkingscomité was Huub Zijlmans, de secretaris-penningmeester was Pieter Ros. Tijdens deze herdenking werden alleen de acht gesneuvelden uit de 1e Compagnie herdacht. Op het kerkhof in de kloostertuin spraken luitenant-kolonel Van de Putte, aalmoezenier Goossens en Sjef de Groot. Tevens werd namens de compagnie een herdenkingssteen geplaatst in de gevel van het oude raadhuis van Beneden Leeuwen, als blijk van dank voor de goede zorgen van de burgerbevolking.
Graven in de kloostertuin.
De regimentscommandant brengt de ere-groet
tijdens de herdenking in 1946.
De ontwikkeling
De gedachte om de plechtigheid jaarlijks te herhalen vond direct weerklank, te meer omdat de Brabantse en Limburgse Stoters vanaf september 1944 tot mei 1945 meer dan honderd doden hadden te betreuren. Maar ook al voordat in oktober 1946 de eerste herdenking had plaatsgevonden waren er in het voormalig Nederlands Indië al een dertigtal Stoters gesneuveld. In het bijzonder voor 3(7)-Regiment Stoottroepen op Banka was 14 februari 1946 een dag van rouw. Op die datum verloren aalmoezenier J. Verbeeten en hospitaalsoldaat R.Vriens het leven toen zij hulp verleenden aan twee dodelijk gewonde strijdmakkers. Vanaf 1947 zouden in Beneden- Leeuwen jaarlijks alle gesneuvelde Stoottroepers worden herdacht.
Het Ereveld en de Gedachteniskapel
Het voornemen om een monument te bouwen in de vorm van een herdenkingskapel ontstond al in 1946. Pastoor Zijlmans stelde in overleg met de zusters van “Elisabeth”een deel van hun kloostertuin ter beschikking en op 25 april 1947 werd de “Stichting Herdenkingsmonument Gesneuvelde Stoottroepers” opgericht. Ondanks de grote schaarste en de oorlogsverwoestingen kwam een succesvolle inzamelingsactie in geld en bouwmaterialen op gang en op 9 juli 1949 werd de eerste steen voor een gedachteniskapel gelegd. Nog in hetzelfde jaar op zondag 9 oktober werd de kapel in gebruik genomen tijdens de eerste herdenking op het huidige ereveld waar zich ook de drie eregraven bevinden van de Stoters die oorspronkelijk in de kloostertuin lagen begraven. Het ereveld met gedachteniskapel is aangewezen als gemeentelijk monumenten en is tevens bij notariële acte belast met een eeuwigdurend recht van opstal ten behoeve van de stichting.
Tijdens de herdenking op 9 oktober 1949
werd de kapel in gebruik genomen
Noodzaak tot statutenwijziging
De invoering van de Wet op de Stichtingen vereiste een aanpassing van de oorspronkelijke statuten. Deze werden in 1971 bij notariële acte gewijzigd waarbij tevens de naam van de stichting werd veranderd in: “Stichting Herdenking Gesneuvelde Stoottroepers”.
Vervolgens bleek het in 1998 wederom noodzakelijk om de statuten te herzien en opnieuw vast te stellen, vooral ten aanzien van de doelstelling en de verwezenlijking ervan (Artikel 2) en tevens wat betreft de bestuurssamenstelling (Artikel 5, lid 1 en lid 2). Sindsdien luiden beide artikelen -hieronder letterlijk weergegeven – als volgt:
Artikel 2.
De stichting heeft ten doel: De herdenking van gesneuvelde Stoottroepers en het verrichten van alle verdere handelingen, die met het vorenstaande in de ruimste zin verband houden of daartoe bevorderlijk kunnen zijn. De stichting tracht haar doel onder meer te verwezenlijken door de instandhouding van het herdenkingsmonument te Beneden-Leeuwen, gemeente West Maas en Waal, alsmede het onderhouden, eventueel verfraaien van het Ereveld en de graven; het houden van een jaarlijkse herdenkingsplechtigheid te Beneden-Leeuwen; het aanwenden van alle geoorloofde middelen, welke voor de verwezenlijking van het doel der stichting bevorderlijk kunnen zijn.
Artikel 5.
1. Het bestuur van de stichting bestaat uit ten minste vijf en maximaal negen leden, daaronder niet begrepen de in lid 2 onder a. tot en met d. genoemden, die altijd zitting in het bestuur hebben. Het aantal bestuursleden wordt- met inachtneming van het in de vorige zin bepaalde- door het bestuur met algemene stemmen vastgesteld.
2. In het bestuur hebben altijd zitting qualitate qua:
a. de fungerende commandant van het Regiment Stoottroepen Prins Bernhard
b. de voorzitter of vicevoorzitter van de Bond van Oud-Stoottroepers en Stoottroepers
c. de voorzitter van de Bond van Oud-Stoottroepers en Stoottroepers van de kring Maas en Waal
d. de burgemeester van de Gemeente West Maas en Waal,
met dien verstande dat zij zitting in het bestuur hebben zolang de organisatie die zij vertegenwoordigen nog bestaat.
Uniek als herdenking met gemengd militair-civiel ceremonieel
Met de statutenwijzing van 1998 werd tevens de gewoonte bevestigd die eigenlijk al sinds 1948 ingang had gevonden, namelijk het in gezamenlijk verband voorbereiden en uitvoeren van de jaarlijkse herdenking door de stichting, het regiment, de gemeente en de Oud –Stoters.
Het regiment is steeds van het begin af bij de herdenking betrokken met een erecompagnie en een saluutschotengroep. Tijdens de herdenking houdt de regimentscommandant het dodenappèl, door het noemen van de namen van de gesneuvelden. Het unieke gemengd militair- civiele karakter van de ceremonie komt onder meer tot uiting in de bloemlegging door schoolkinderen aan het begin van de plechtigheid, de slottoespraak door de burgemeester van West Maas en Waal, in de muzikale medewerking van de plaatselijke harmonie en in de algemene regie vanuit de stichting. Ten slotte zijn ook de families van de gesneuvelden, die zich in 1950 verenigden in het ‘Comité Families eren hun gesneuvelden’, nauw bij de herdenking betrokken. Een aparte stichting als zelfstandig rechtspersoon in combinatie met het gemengde militair-civiele karakter maakt het mogelijk om hoge civiele en militaire autoriteiten bij de herdenking uit te nodigen. Volgens het geldende militaire protocol is het namelijk niet toegestaan dat de commandant van een regiment hogere militaire autoriteiten uitnodigt.
Ook hierin onderscheidt de herdenking in Beneden-Leeuwen zich van andere dodenherdenkingen.
Civiele en militaire autoriteiten tijdens de herdenking in 2015